Dezynfekcja powierzchni w gabinetach medycznych
Istota dezynfekcji powierzchni w gabinetach medycznych
W gabinetach medycznych i szpitalach ważna jest regularna i prawidłowo przeprowadzona dezynfekcja powierzchni. Podłogi oraz powierzchnie sprzętu medycznego mogą zostać skażone podczas wykonywania różnego rodzaju badań i procedur i przyczynić się do rozprzestrzeniania infekcji.
Na podłogach szpitali i gabinetów medycznych gromadzą się drobnoustroje przenoszone przez kontakt np. z podeszwami butów, kołami. Podłogi są również skażone przez plamy krwi oraz wydaliny i wydzieliny. Okazuje się, że mycie podłóg za pomocą wody i detergentu redukuje drobnoustroje o 80%. Jednocześnie badania wykazały, że fenolowe środki dezynfekujące niszczą od 94% do 99,9% patogenów.
Udowodniono, że jeśli do mycia używa się wody z detergentem, zamiast środka do dezynfekcji, to roztwór coraz bardziej się zanieczyszcza. Jednym z przykładów jest kontaminacja roztworu z poziomu 10 CFU/mL do 34000CFU/mL po umyciu oddziału szpitalnego. Natomiast podczas mycia tych samych powierzchni roztworem środka dezynfekującego liczba patogenów się nie zmieniła.
Problemem jest też używanie tej samej ścierki do czyszczenia różnych powierzchni. Jeśli podczas procedury mycia nie wyeliminowano całkowicie skażenia z powierzchni, możliwe jest przeniesienie go w inne miejsce lub na dłonie personelu medycznego.
Czas kontaktu substancji dezynfekujących z powierzchnią
Za każdym razem przed zastosowaniem środka dezynfekującego lub myjąco-dezynfekującego należy zapoznać się z etykietą. Na każdym preparacie podany jest czas potrzebny do zniszczenia wszystkich drobnoustrojów, na które działa dany środek.
Działanie dezynfekujące rozpoczyna się już nawet po 30 sekundach, w zależności od preparatu, rodzaju drobnoustroju oraz stężenia procentowego roztworu (w razie używania koncentratu).
Jakie powierzchnie wymagają dezynfekcji w gabinecie medycznym i stomatologicznym?
Dezynfekowaną powierzchnię możemy podzielić w zależności od wielkości powierzchni – na małe i duże oraz trudno dostępne miejsca.
Do małych powierzchni zaliczyć możemy wszystkie powierzchnie ponadpodłogowe – fotele, kozetki, meble i akcesoria. Najlepiej nadają się do nich preparaty w formie sprayu (np. Schulke Mikrozid Universal) lub pianki (np. Bacillol 30 Foam), które można stosować również do delikatnych powierzchni. Chusteczki dezynfekujące, dobrze sprawdzają się w trudno dostępnych miejscach.
Do dużych powierzchni dobrze sprawdzą się środki myjąco-dezynfekujące, które pozwalają zaoszczędzić czas i pieniądze, np. Biguanid Flache N lub Schülke Desam Effekt+. Dzięki nim nie musimy osobno najpierw myć, a później dezynfekować powierzchni.
Dobrym rozwiązaniem są wydajne koncentraty, z których można uzyskać wiele litrów roztworu roboczego.
Alternatywą dla produktów płynnych są tabletki, z których również można przygotować roztwór roboczy. Jest to wygodna i poręczna forma produktu.
Z opakowania tabletek chlorowych Titan Chlor Plus możemy przygotować 200 litrów roztworu roboczego, który zachowuje swoje właściwości aż przez 7 dni.
Należy pamiętać, żeby podczas dezynfekcji stosować rękawiczki ochronne, najlepiej nitrylowe , ponieważ mają dużą odporność na substancje chemiczne.
Przeżywalność wybranych drobnoustrojów na powierzchniach użytkowych
Przeżywalność bakterii, wirusów i grzybów na powierzchniach jest bardzo zróżnicowana i wynosi nawet kilka lat dla niektórych patogenów. Dlatego tak ważnym aspektem jest dezynfekcja powierzchni wykonywana regularnie za pomocą odpowiednich preparatów.
| Drobnoustrój | Przeżywalność na powierzchniach użytkowych |
| Acinetobacter spp. | 3 dni – 5 miesięcy |
| Clostridium difficile | ≥ 24 godz. (komórki wegetatywne) ≤ 5 miesięcy (spory) |
| Escherichia coli | 2 godz. – 6 miesięcy |
| Klebsiella spp. | 2 godz. – 30 miesięcy |
| Staphylococcus aureus | 4 tyg. – 7 miesięcy |
| MRSA | 4 tyg. – 7 miesięcy |
| Pseudomonas spp. | 6 godz. – 16 miesięcy |
| Salmonella spp. | 6 godz. – 4,2 lata |
| Serratia marcescens | 3 dni – 2 miesięcy |
| VRE | 5 dni – 4 miesiące |
| Hepatitis A virus | 2 godz. – 60 dni |
| Invluenza virus | 12 – 48 godz. |
| Rotavirus | 6 – 60 dni |
| Bordetella pertussis | 3 – 5 dni |
| Chlamydia pneumoniae, C. trachomatis | ≤ 30 godzin |
| Mycobacterium tuberculosis | 1 dzień – 4 miesiące |
| Neisseria gonorrhoeae | 1 – 3 dni |
| Pseudomonas aeruginosa | 6 godzin – 16 miesięcy; na suchej podłodze: 5 tygodni |
| Streptococcus pneumoniae | 1 – 20 dni |
| Candida albicans | 1 – 120 dni |
| Adenovirus | 7 dni – 3 miesiące |
| Coronavirus (w tym SARS) | 72 – 96 godzin |
| HIV | >7 dni |
| Herpes simplex virus, typ 1 i 2 | 4,5 godz. – 8 tygodni |
| Papillomavirus 16 | >7 dni |
| Rotavirus | 6 – 60 dni |
| Vacciniavirus | 3 tygodni – >20 tygodni |
Źródło: https://wsse.krakow.pl/page/15-10-swiatowy-dzien-mycia-rak/;
„Kontrola środowiska szpitalnego w zapobieganiu zakażeniom wywoływanym przez wieloantybiotykooporne patogeny alarmowe” – red. Katarzyna Pawlik i in.
http://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/2020/09/%C5%9Brodowisko_2020.09.02.pdf
Poniżej przedstawiono liczbę bakterii jaka znajduje się w próbce danego materiału.
Na podstawie: http://sterylizacja.org.pl/pliki/prezentacje/2014_poznan/Wyzwania_mikrobiologiczne_procesow_dekontaminacji.pdf
Podział środków dezynfekujących
Środki alkoholowe – mogą być używane na powierzchniach, które nie są wrażliwe na działanie alkoholu, jak np. pulpity urządzeń medycznych, metalowe elementy.
Środki bezalkoholowe – stosuje się je w przypadku powierzchni, które nie są odporne na działanie alkoholu, np. skóra, sztuczna skóra, elementy wykonane z pleksi, plastiku, szkła akrylowego. Warto pamiętać, że powierzchnie te psują się lub matowieją przy użyciu alkoholu czasami dopiero po kilkukrotnym zastosowaniu preparatu z jego zawartością.
Chusteczki dezynfekujące – są dostępne w wersji alkoholowej i niealkoholowej. Bardzo dobrze sprawdzą się do dezynfekcji i czyszczenia małych powierzchni i miejsc trudno dostępnych.
Od czego zależy skuteczność dezynfekcji?
Trzy podstawowe czynniki, od których zależy skuteczność dezynfekcji
- Rodzaj mikroorganizmu – musimy wiedzieć, z jakim drobnoustrojem mamy do czynienia, jaki jest jego czas przeżycia i aktywność fizjologiczna. Ważnym aspektem jest też wiedza, na jakie substancje jest odporny dany patogen, w jaki sposób i w jakiej ilości się namnaża.
- Charakter środowiska – ważne, aby znać właściwości miejsca, w którym będzie dokonywana dezynfekcja. Wilgotność, obecność materii organicznej, odczyn pH oraz faktura i wielkość powierzchni są istotną kwestią. Im bardziej niejednolita i porowata faktura, tym więcej drobnoustrojów jest w stanie w nią wniknąć i przetrwać.
- Odpowiednio dobrany środek – musi spełniać szereg różnych parametrów. Powinien być dobrany tak, aby zapewniał odpowiednią biobójczość i zawierał substancję aktywną, zwalczającą dane drobnoustroje. Musi być sporządzony we właściwym stężeniu, poprawnie zaaplikowany i pozostawiony na odpowiednio długi czas, aby zdążył zadziałać bójczo na mikroorganizmy. Jeśli nie mamy pewności, z jakim mikroorganizmem mamy do czynienia, najlepiej wybrać preparat o szerokim spektrum działania, który usuwa wiele patogenów.
Szeroki wybór środków do dezynfekcji powierzchni
Źródła:
http://sterylizacja.org.pl/pliki/publikacje/WYTYCZNE_CDC_1.pdf
https://medisept.pl/wp-content/uploads/2018/07/zestaw-procedur-w-gabinecie-lekarskim.pdf
ZAWARTOŚĆ STRONY ZAWIERA REKLAMY WYROBÓW MEDYCZNYCH PRZEZNACZONYCH DLA PROFESJONALNYCH UŻYTKOWNIKÓW.
OŚWIADCZAM, ŻE WYKONUJĘ ZAWÓD MEDYCZNY LUB ZAJMUJĘ SIĘ UŻYWANIEM LUB OBROTEM WYROBAMI MEDYCZNYMI W RAMACH CZYNNOŚCI ZAWODOWYCH.